Aangemaakt door
C. Van Eyen, KHLeuven
Definitie
ZONE VAN NAASTE ONTWIKKELING
Voor een theoretische verantwoording van het belang van interactie voor het leren steunt men zich nu meestal op de theorie van Vygotsky (1962). Een centraal concept uit Vygotsky's theorie is de 'zone van naaste ontwikkeling', dat hij stelt tegenover het feitelijk ontwikkelingsniveau van een lerende. Dit laatste verwijst naar datgene wat iemand op een gegeven ogenblik reeds zelfstandig kan presteren; dit wordt bijvoorbeeld gemeten door een klassieke intelligentietest. Volgens Vygotsky kunnen leerlingen en studenten echter meer dan datgene waartoe ze aan zichzelf overgelaten in staat zijn, op voorwaarde dat ze een zekere hulp krijgen.
Welnu, de zone van naaste ontwikkeling heeft betrekking op deze prestaties en activiteiten die de lerende weliswaar nog niet autonoom kan uitvoeren, maar waarin hij/zij wel slaagt mits de nodige ondersteuning van en interactie met een meer bekwame persoon, bijvoorbeeld de onderwijsgevende of een medelerende.
TAAK VAN HET ONDERWIJS VOLGENS VYGOTSKY
De taak van het onderwijs bestaat er dan in leerlingen en studenten te begeleiden in het zelfstandig beheersen van de gedragsvormen die zich, op een gegeven moment, in de zone van naaste ontwikkeling bevinden. Bovendien moet men ook de ontwikkeling als het ware voortduwen door nieuwe zones van naaste ontwikkeling te creëren door lerenden te confronteren met nieuwe taken die ze alweer niet zelfstandig aankunnen, maar wel mits een zekere ondersteuning. Het is duidelijk dat vanuit zo'n perspectief het sociale, het interactieve, het coöperatieve van essentieel belang is voor het leren, hetgeen evenwel niet betekent dat daarmee de mogelijkheid of de zinvolheid van individueel leren ontkend wordt.
https://www.kuleuven.be/algdid/difdyn1.php3?klikt=cmaps1tac32-07&gr=1
Illustratie
Betekenisonderhandeling is een vorm van communicatieve feedback tijdens het interactieproces. Er wordt echter niet letterlijk over de ‘betekenis’ van begrippen of concepten onderhandeld, maar doorgevraagd over welke betekenis precies moet worden toegekend. Kinderen worden gestimuleerd om datgene wat ze geuit hebben of willen uiten wat preciezer of duidelijker te verwoorden. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer kinderen iets willen uitleggen wat eigenlijk nog net wat te moeilijk voor hen is. Op dat moment reiken ze tot aan de grenzen van hun kunnen (zone van de naaste ontwikkeling). Dergelijke momenten van’ niet meteen succesvol iets onder woorden brengen’ bevatten enorm veel leerpotentieel voor het kind. Indien de KO of een andere gesprekspartner in betekenisonderhandeling gaat – dus doorvraagt over welke betekenis precies moet worden toegekend- overbrugt het taalverwervende kind het taalkloofje en wordt de boodschap voor alle geprekspartners helderder.
Van Eyen, C. Antwoordsleutel examen 'Interactie en denkontwikkeling' . Module 1.2, De Kleuter, deel 1. BAKO KHLeuven.
Verwante begrippen
ontwikkelingsniveau, ontwikkelingsproces, schoolrijpheid
Beeld
http://leerpsychologen.wikispaces.com/welke+idee%C3%ABn+hadden+ze
Engels/Frans
zone of proximal development
zone proximale de développement