Aangemaakt door

Ine Callebaut (KAHO)

Aangevuld door Marleen Ost

Definitie

Verbondenheid is het sleutelwoord als we het hebben over 'ervaringsgerichte waardeopvoeding'. Anders dan bij specifieke gerichte acties, worden hier de dieperliggende wortels van respectloos gedrag aangepakt. Verbondenheid wordt zo de noemer, het fundament van waaruit waardevol gedrag wordt bepaald.
Het concept 'verbondenheid' ontstond uit de vaststelling dat - wanneer een dader een slachtoffer of een omgeving kwaad berokkent - er steeds sprake is van het ontbreken of verbreken van een band. Dit geldt ook bij 'kleinere' vormen van respectloos gedrag (pesten, agressiviteit, brutaliteit ...) of bij maatschappelijke of culturele vormen van respectloos gedrag (racisme, oorlog, uitbuiting van de natuur of van de 'derde wereld').
Verbondenheid (of 're-ligie', in de letterlijke betekenis van 'opnieuw verbinden') is het fundamentele antwoord op 'de-linquentie' (letterlijk: te vertalen als het ontbreken van een link of band).
Verbondenheid laat zich inschrijven in 5 omgevingscirkels of dimensies:

• de band met zichzelf;
• de band met de ander(en);
• de band met de voorwerpen / materialen;
• de band met de groep, samenleving, cultu(u)r(en);
• de band met het levensgeheel, de natuur(lijke) kringloop.

www.cego.be (geraadpleegd op 23.08.12)

Illustraties

In de klasgroep kan een wij-gevoel ontstaan, een gevoel van samenhorigheid. Samenhorigheid ervaren is het gevoel hebben bij elkaar te horen en leidt tot verbondenheid. Verbondenheid ontstaat immers als de kleuters het gevoel hebben 'erbij te horen'.
VVKBaO (2000). Ontwikkelingsplan voor de katholieke kleuterschool. Brussel: CRKLKO.

Elk kind moet de kans krijgen om zijn talenten ten volle te ontplooien en om uit te groeien tot een eigen persoonlijkheid. Een rijke persoonlijkheid is iemand die verbonden leeft met zichzelf, met de mensen rondom zich, met de gemeenschap in het algemeen en met de natuur, door God geschonken.
Om kinderen kansen te geven om zichzelf te ontplooien, bieden we hun de nodige ondersteuning om de verbondenheid met zichzelf te beleven.
Vanuit basisvertrouwen en liefde groeit een ware gemeenschap, een verbondenheid met de anderen. Als kinderen mensen ontmoeten die zich engageren om de wereld aangenamer te maken, leren ze ook zelf waardering opbrengen voor die wereld. Als kleuters basisvertrouwen mogen ervaren en in de anderen en in de wereld een diepere werkelijkheid mogen ervaren, groeit bij hen een openheid voor diepere levensvragen en een verbondenheid met God.
VVKBaO (2000). Ontwikkelingsplan voor de katholieke kleuterschool. Brussel: CRKLKO.

Schema van de componenten van levensbeschouwelijke en religieuze groei

	Ervaringen van kleuters	Aansluitend bij bijbelverhalen	Aansluitend bij rituelen
B1. Verbonden-heid met zichzelf	-wat denken we er zelf over ? -hoe voelen we onszelf (blij, bang, boos)	-Jezus roept zijn leerlingen (gaan wij ook in op zijn uitnodiging ?)	Een stille/donkere hoek in de klas.
B2. Verbonden-heid met anderen	-samen spelen/dingen doen is veel leuker dan alleen. -aandacht en respect hebben voor elkaar. -een pakje geven aan elkaar. -aandacht voor de overledenen.	-Jezus en zijn apostelen (samen kunnen we meer dan alleen). -Genezingsverhalen + Zacheüs (aandacht voor mensen die door anderen uitgestoten worden). -de barmhartige Samaritaan (elkaar helpen). -parabel van de verloren zoon (anderen een 2de kans geven).	-we geven elkaar een pluim. -gebedje voor de overledenen.
B3. Verbonden-heid met gemeen-schappen	-onze klas is een echte klasgroep. -we willen elkaar helpen. -iedereen telt mee. -in ons gezin is het leuk.	-voetwassing (dienstbaarheid voor elkaar). -de ark van Noah (de regenboog is een teken van verbondenheid). -bruiloft te Kana (feestvieren). -broodvermenigvuldiging (delen). -doopsel van Jezus (bij de kerkgemeenschap horen). -de onwillige genodigden (feest).	-Morgenritueel : elke kleuter zegt iets goed over een ander. -samenwerkingsspelletjes. -feest vieren in de klas. -ritueel : iedereen draagt zijn steentje bij. -afsprakenplan over hoe we met elkaar omgaan. -sfeermoment met kaarsen : genieten van het samenzijn.
B4. Verbonden-heid met natuur en cultuur	-we bewonderen de natuur/we verwonderen ons over de schoonheid. -respect voor de natuur. -we willen andere culturen leren kennen en hebben er respect voor.	-scheppingsverhaal. -de zaaier. -de ark van Noah : vele diersoorten. -de barmhartige Samaritaan (Samaritaan komt uit andere cultuur). -Filippus en de man uit Ethiopië.	-Gebedje : God danken voor de mooie natuur. Gebedje : God bedanken voor het vele mooie in de andere culturen.

Blancke, J. (2011-2012). Godsdienst 3. Onuitgegeven cursus 2 BAKO. Aalst: Katholieke Hogeschool Sint-Lieven.

‍(MO 1)‍
Het werk is nog niet af als we goed zitten op het vlak van het emotionele en van de competentie. Een emotioneel evenwichtig kind dat over de nodige (sociale) inzichten en vaardigheden beschikt, zal die niet perse ten goede aanwenden. Zelfs de ontwikkeling van sociale competentie, empathie, het zich in anderen kunnen verplaatsen … is geen garantie voor een positieve omgang met anderen. Je kunt die sociale vaardigheden immers evengoed inzetten om op een perfide manier macht uit te oefenen, anderen op hun zwakke plek te nemen, ze gewiekst tot dingen te bewegen die niet goed voor ze zijn… Wat we nodig hebben is een positieve waardeoriëntatie. Hoe kan er met andere woorden voor gezorgd worden dat kinderen zich ook echt ‘sociaal’ willen gedragen? Hoe brengen we kinderen ertoe dat ze bewust kiezen voor de waarde van de ‘positieve omgang’ met elkaar en met de wereld? Dat brengt ons tot de kern van de persoon : het is het ‘hart’ dat bepaalt wat iemand belangrijk vindt en wat niet, wat voor iemand telt en wat niet van tel is, wat je nastreeft en wat je onverschillig laat, wat de doorslag geeft en wat je zonder verpinken negeert, waar je voor gaat en wat je niet zal raken.
Blomme, L., Christiaens, A., Hardyns, L., Ost, M., Rotsaert, L., Staelens, A., Vanhoutte, T., Vandendriessche, T. (2011). Moduleboek zorg op Kindniveau. Leuven: Acco.

Verwante begrippen

positieve ingesteldheid
samenhorigheid

Beeld

Schematische voorstelling van interactie en verbondenheid tussen ik, de andere, de wereld en God. (p. 15)
VVKBaO (2000). Ontwikkelingsplan voor de katholieke kleuterschool. Brussel: CRKLKO.