AANGEMAAKT DOOR
Ine Callebaut (KAHO)
Definitie
Werken aan onderwijskwaliteit betekent alles doen wat in ons vermogen ligt om meer welbevinden en meer betrokkenheid bij kinderen te realiseren. Zo kunnen we zorgen voor een rijk milieu door de klasinrichting uitnodigend en functioneel te maken, het materiaalaanbod te verbeteren door goed uitgeruste hoeken, het activiteitenaanbod gevarieerd te maken en af te stemmen op interesses. We kunnen ook werk maken van een soepele organisatie waarin structuur aan maximale ruimte voor initiatief wordt gepaard. En we kunnen aandacht hebben voor het collectieve welbevinden door voorwaarden voor een goed klasklimaat (warm basismilieu) te scheppen.
Deman, H., Van Keer, F. & Van Renterghem, D. (2011-2012). Rijk en warm basismilieu 1. Onuitgegeven cursus 1 BAKO. Aalst: Katholieke Hogeschool Sint-Lieven.
Illustratie
Met een krachtige leeromgeving bedoelen we een leeromgeving die participatie, betekenisgericht leren, levensechte contexten en zelfsturing mogelijk maken. Een dergelijke leeromgeving draagt bij tot de kwaliteitsverbetering van het onderwijsaanbod en tot de verhoging van het leerrendement bij alle leerlingen. Een krachtige leeromgeving draagt dan ook bij tot het beter benutten van diversiteit op school en in de klas. We gaan op zoek naar een betere aansluiting tussen de school en de leefwereld van kinderen, zodat bepaalde leerlingen bij voorbaat niet de kans wordt ontnomen deel te nemen aan het leerproces en aan de interactie op school. Dit betekent dat we leerlingen de kans geven hun verschillende ervaringen, kennis, interesses, manieren van spreken, doen en denken uit te drukken en te benutten in het leerproces. Dit doen we bij voorkeur in een participatieve en interactieve leeromgeving waar diverse actoren bereid zijn met en van elkaar te leren, in dialoog te gaan en te reflecteren. Heterogene leeromgevingen die participatief en betekenisvol leren mogelijk maken zijn een krachtig instrument om de talenten en bekwaamheden van alle leerlingen te ontplooien.
Enkele kernbegrippen staan hier centraal: interactief en samenwerkend leren, breed evalueren, brede leeromgeving, benutten van diversiteit, leefwereld van kinderen en jongeren, …
http://www.steunpuntdiversiteitenleren.be/nl/themas/krachtige-leeromgeving
Wat zijn de ingrediënten van een krachtige leeromgeving voor kleuters?
We kunnen een krachtige leeromgeving in de kleuterklas omschrijven als een positief en veilig klasklimaat waarbinnen kleuters geconfronteerd worden met betekenisvolle activiteiten en ondersteund worden bij de uitvoering daarvan door kleuterleid(st)er en medekleuters.
Een positief klasklimaat is cruciaal voor de kleuters om tot evenwichtige en volle ontplooiing te komen: kinderen die zich veilig en goed voelen in een klas, zullen meer openstaan voor stimulansen dan kinderen die zich bedreigd voelen. Het zelfvertrouwen van kleuters kan bevorderd worden doordat de kleuterleid(st)er duidelijk blijk geeft van waardering over wat de kleuters zeggen en doen. In een veilige leeromgeving worden er voor de kleuters geen bedreigingen ingebouwd. Het geven van positieve feedback versterkt het competentiegevoel van de kleuters.
Dat zelfvertrouwen kan de leerkracht aan de kleuters geven door hen vaak succeservaringen op te laten doen. De kleinste succeservaringen helpen de kleuter om zijn venster op de buitenwereld te blijven openzetten. Succes betekent daarbij niet dat de kleuters een perfect afgewerkt eindproduct moeten afleveren. Er mogen fouten gemaakt worden. De feedback die de leerkracht geeft, is feedback om het proces voort te helpen. Ook aandacht schenken aan de moedertaal van de kinderen, kan bijdragen tot een klimaat waarin kleuters zich aanvaard voelen zoals ze zijn.
Idealiter staat de klasdag bol van betekenisvolle en motiverende activiteiten, uitgevoerd in het gezelschap van medekleuters en/of de leerkracht. Een kleuter is een echte wereldverkenner! Terwijl het kind (handelend, experimenterend, zelfontdekkend) een nieuw stukje wereld verkent, wordt hij uitgedaagd om zijn grenzen te verleggen en creatief te zijn. Als de opdracht boeiend is, aantrekkelijk, en aansluit bij de leefwereld van de kleuters, is de kans groot dat kleuters geïnteresseerd zijn om eraan te beginnen. Vaak is het niet eenvoudig om de belangstellingspunten van een kleuter te weten te komen. Vele jonge kleuters zeggen immers heel weinig. Een belangrijke rol is daarom weggelegd voor observatie: de kleuterleid(st)er bekijkt de kleuter tijdens zijn vrij spel, zoekt naar aanknopingspunten, naar voedingsbodems voor ontwikkelingsstimulering.
De bedoeling is dat kleuters uit het gewone aanbod van de klas zoveel mogelijk oppikken. Als een ontwikkelingsbedreigde kleuter echter nog niet genoeg haalt uit de directe leeromgeving, zijn bijkomende vormen van ondersteuning nodig. Bij de uitvoering van betekenisvolle taken is het nodig dat de kleuter materieel, en via interactie ondersteund wordt. De kleuterleidster kan gericht helpen bij het oplossen van problemen die zich mogelijk tijdens het uitvoeren van een activiteit voordoen. Essentieel daarbij is dat kleuterleidsters op een professionele wijze met de diversiteit onder hun kleuters weten om te gaan.
http://www.steunpuntgok.be/kleuteronderwijs/andere_initiatieven/jaar_van_de_kleuter/interview_van_den_branden_en_verhelst.aspx