Aangemaakt door
Marleen Ost, KHBO
Definitie
Emotioneel = wat met (hevige) gevoelens te maken heeft.
http://www.encyclo.nl/begrip/emotioneel (14 februari 2013)
Het emotionele heeft te maken met de toestand van het welbevinden van de mens. Welbevinden is een bijzondere toestand van het gevoelsleven.
Deze belevingswijze uit zich als kinderen:
- met volle teugen genieten
- spontaan en zichzelf zijn
- ontspannen en innerlijk rustig zijn
- zich open en ontvankelijk opstellen
- energie uitstralen
- weerbaar en assertief zijn
Welbevinden ontstaat
- wanneer de situatie tegemoet komt aan de basisbehoeften
- wanneer kinderen beschikken over een positief zelfbeeld (zelfvertrouwen en zelfwaardegevoel)
- wanneer kinderen in voeling zijn met zichzelf (gevoelens doorleven)
Hoog welbevinden is garantie voor: een gave emotionele ontwikkeling
Vanhoutte, T., Monstrey, E. (2012), Module BNBZRL1 : socio-emotionele problemen 1. Leuven, Acco.
Vanhoutte, T. (2012). Module zorg op kindniveau. Leuven: Acco.
Illustratie
Om te beginnen spelen emoties in prentenboeken een belangrijke rol. Denk je maar eens in welke boeken uit je jeugd je je nog herinnert. Vaak zijn dat boeken die je gevoelsmatig beroerden. De gevoelsmatige identificatie is dan ook een belangrijk criterium. Die emotionele herkenning kan al heel vroeg beginnen, denk maar aan de tweejarige die aanwijst dat Bruna’s Nijntje weent (nijntje huilt, 2008).
Heel wat existentiële thema’s spelen een rol in prentenboeken: jaloezie, vriendschap, blijdschap, geborgenheid, agressie, schuldgevoelens, verliefdheid, verlegenheid, kwaadheid, rivaliteit, schaamte, faalangst, scheidingsangst, levens- en doodsangst enzovoort. Kinderemoties zijn dan ook nooit kinderlijk in de betekenis van eenvoudig. Emoties zijn altijd complex en rijk. Ze zijn immers steeds het resultaat van behoeften en frustraties en ingewikkelde verwerkingsprocessen van fantasie en realiteit (De Sterck, 1997). Het is dus niet zo dat de allerkleinste kinderen geen complexe emoties zouden hebben. Integendeel, al op heel jonge leeftijd moeten ze leren loslaten. Bruno Bettelheim spreekt in dat kader over oedipale problemen. Kinderen worden ‘klaargestoomd’ voor de grote, volwassen wereld en ouders en andere opvoeders doen hun best het kind zo vlug mogelijk tot zelfstandigheid aan te manen. Het kind beseft dat de ouders er niet steeds zullen zijn om hem bij te staan en te begeleiden. Hij voelt zich in de steek gelaten, wat zich uit in woede en verdriet. Daarover kunnen dan weer schuldgevoelens ontstaan, maar tegelijkertijd richt het kind zijn blik op de buitenwereld. Die buitenwereld veroorzaakt ook weer angst, want overal loert gevaar. Dat is de pijnlijke weg naar de zelfstandigheid. Verhalen helpen kinderen die gevoelens onder ogen te zien, met die gevoelens om te gaan. Contact met de wereld en met anderen is altijd een emotionele ervaring. Veel prentenboeken spitsen zich daarom ook toe op het leren omgaan met specifieke gevoelens als angst, woede, jaloezie, eenzaamheid enzovoort. Zowel in woord als in beeld kunnen prentenboeken emoties concretiseren en onschadelijk helpen maken.
Ost, M. (2010). Creatief met prentenboeken. Muzische werkvormen voor peuters en kleuters. Leuven/Den Haag: Acco.